Ridderspoor

Giftig voor mens en dier

Om met het slechte nieuws te beginnen; de ridderspoor is een bijzonder giftige plant. Net als bij andere leden van de ranonkelfamilie is dit wel echt iets om in gedachten te houden. Heb je (jonge) kinderen die vaak in de tuin spelen, of scharrelen je honden en/of katten vaak in de tuin rond, dan is de ridderspoor niet de beste keuze voor je borders, hoe mooi ze ook zijn.

Net als de meeste giftige planten heeft de ridderspoor krachtige geneeskrachtige eigenschappen, maar net als bij de meeste giftige planten kunnen deze eigenschappen alleen in laboratoriumomgevingen, in uiterst kleine hoeveelheden toegepast worden. Denk in dit verband ook bijvoorbeeld aan vingerhoedskruid (hartmedicijn) en taxus (bestanddeel voor chemokuren). Op geen enkele wijze als huis-tuin-keuken medicijn te gebruiken vanwege het giftige karakter, maar de moderne wetenschap heeft het positief weten in te zetten.

Wat is de Ridderspoor?

De ridderspoor groeit met name in het gematigde klimaat van het Noordelijke halfrond, maar in de Benelux zul je hem niet in het wild tegenkomen. Al sinds het begin van de 16e eeuw zijn er riddersporen in Europese tuinen gevonden, en in de 18e eeuw begon men winterharde soorten te kweken.Er zijn inmiddels ongeveer 250 varianten, zowel éénkleurig als tweekleurig, in kleurschakeringen van wit, via roze, blauw en paars naar rood en er zijn zelfs gele varianten.

Bloeitijd en winterhardheid

De planten kunnen tot 200 cm hoog worden, afhankelijk van de variant, en ze bloeien in een rechte toorts vanaf eind mei tot eind augustus, richting het einde van de zomer. Verwijder uitgebloeide bloemen direct, en daar zul je voor beloond worden met een lange, uitbundige bloeiperiode.

Het is een meerjarige vaste plant die goed tegen de winter kan, maar wel zijn blad verliest.

Ridderspoor snoeien & tweede bloei

Je kunt proberen de ridderspoor tot een tweede bloeiperiode te verleiden. Hiervoor snoei je na de eerste bloei de takken af tot 30 cm, waarbij je de bovenste takken op 20 cm om knakt. Dit om te voorkomen dat er in de holle stengels regenwater loopt en de plant kan gaan rotten.

Geef de gesnoeide plant wat extra koemestkorrels en met wat geluk komen er nieuwe stelen uit, die je in augustus/september een tweede bloeiperiode geven.

Na de eventuele tweede bloei kun je de plant tot de grond afknippen, om het volgende jaar weer te genieten van nieuwe stengels vol prachtige bloemen.

Soorten ridderspoor

Enkele varianten van de ridderspoor bespreken we hieronder:

• Delphinium elatum: dit is één van de oudere soorten. Van deze variant stamt het grootste deel van de hybriden. Er wordt ook naar verwezen als ‘hoge ridderspoor’. De delphinium elatum is verkrijgbaar in wit, roze, blauw, paars en rood. Hij wordt ongeveer 1.20 en is winterhard, hoewel niet wintergroen.
• Delphinium blue bird: de delphinium pacific ‘bluebird’ is een grootbloemige variant met prachtige, tweekleurige blauwpaarse bloemen. Hij kan 1,5 tot 2 meter hoog worden.
• Delphinium grandiflorum: deze is ook bekend als Chinese of Siberische ridderspoor. Het is een lage ridderspoor, hij wordt ongeveer 40 cm hoog.
• Delphinium elatum ‘galahad’: Deze hoge ridderspoor heeft grote, zuiverwitte bloemen en kan een hoogte bereiken tot 170 cm.

Verzorging van de ridderspoor

Hoewel de ridderspoor een prachtige blikvanger in je tuin vormt, is het zeker geen gemakkelijke plant. Er zijn een paar zaken waar je aandacht aan moet schenken, maar als dat eenmaal geregeld is, dan kun je jarenlang plezier hebben van deze plant

Om te beginnen houdt de plant absoluut niet van natte voeten. Een goed gedraineerde grond is dan ook een must. Let er verder op dat het lichte vruchtbare, kalkrijke en niet te zure grond is, en dan heb je al aardig wat winst gemaakt.

Daarnaast houdt de ridderspoor van zonlicht. Plant ze daarom op 40 centimeter afstand van elkaar op een zonnige plek of één met halfschaduw.

Let er ook op dat ze bescherming tegen harde wind nodig hebben, ze kunnen tenslotte wel 2 meter hoog worden en je weet wat ze zeggen over hoge bomen. Voor een beschutte plek word je beloond met mooie, hoge stengels vol bloemen. Het is verstandig om ook de bloemsteel ondersteuning te geven in de vorm van een stok. Plaats deze zodra de bloemen zichtbaar worden.

Ridderspoor verplanten en vermeerderen

Geadviseerd wordt om de ridderspoor elke twee jaar, in februari uit de grond te halen en eventueel te scheuren en te verplanten. Vaak hoor je dat een ridderspoor de eerste twee jaar prachtig bloeit, maar in het derde of vierde jaar ineens verdwijnt. Dit komt doordat de ridderspoor is gevoelig voor meeldauw en is erg aantrekkelijk voor slakken. Zij hebben duidelijk geen last van de delphinine, de giftige stof in de ridderspoor. De plant daarentegen maakt geen schijn van kans tegen de veelvraten.

Door ze te verplanten en eventueel te scheuren zul je nog jaren langer plezier hebben van de prachtige kleuren van je ridderspoor.

Haal de plant uit de grond en klop de grond eraf. Aan de voet van de steel die dat jaar gebloeid heeft, zitten nieuwe ogen voor het komende jaar. Snijd deze steel met een mesje af en zorg ervoor dat er verder geen oud materiaal aan zit. Gebruik wat houtskoolpoeder om de plek waar je de steel hebt afgesneden te poederen. Plant de stek op een nieuwe plek in de grond, en je hebt er twee!

Ridderspoor zaaien

Het is eenvoudig om zelf zaad van de ridderspoor te oogsten. Als na de bloei de zaaddozen gedroogd zijn, dan kun je ze van de plant plukken en verder drogen. Het zaad uit de dozen kun je in juli – augustus zaaien, en de nieuwe plantjes steken al na een dag of tien hun kopjes boven de grond.