Orchidee

De orchidee is een prachtige plant die je veel terugziet in de Nederlandse huiskamers. Kom alles te weten over deze bijzondere bloeier!

• Oorsprong
• Verzorgen
• Uitgebloeide orchidee verzorgen
• Terug in bloei brengen
• Stekken of zaaien
• Orchidee als snijbloem
• Orchideeënsoorten

Oorsprong

De meest verkochte orchideeën in Nederland zijn de epifytische orchideeën. Epifyten groeien op andere planten zonder dat ze daar voedsel aan onttrekken. Deze planten groeien op bijvoorbeeld boomschors, hebben luchtwortels en hebben alternatieve methoden ontwikkeld om aan water en voedingsstoffen te komen.

Één van de grootste mysteriën van de orchideeën is wanneer ze ontstaan zijn. Van de orchideeën zijn vrijwel geen fossiele resten gevonden, maar er wordt verondersteld dat orchideeën ongeveer 120 miljoen jaar geleden zijn ontstaan.Tegenwoordig zijn er zeker 25.000 – 30.000 soorten van het geslacht van de orchideeën bekend en worden er nog steeds nieuwe soorten ontdekt. Het is één van de grootste plantenfamilies op aarde.

Twee bekende in Nederland voorkomende wilde orchideeënsoorten zijn de gevlekte orchis en de bosorchis. Deze planten staan beiden op de lijst van bedreigde plantensoorten.

Verzorgen, water geven en bemesten van de orchidee

Orchideeën zijn gelukkig niet heel moeilijk te verzorgen. Ze hebben wat speciale eisen, maar als je die eenmaal kent, dan zul je maandenlang beloond worden met een prachtig bloeiende orchidee. En een groot voordeel: een orchidee hoeft niet gesnoeid te worden.

Temperatuur en luchtvochtigheid:

Orchideeën houden van een hoge luchtvochtigheid en warmte. Toch doen ze het verrassend goed in onze huiskamers, ondanks dat de luchtvochtigheid in huizen zelden boven de 55% komt. Door de orchidee dagelijks te besproeien met een fijne nevelspuit kun je ook veel goedmaken.

Water geven:

Orchideeën houden niet van kalkhoudend water, en al helemaal niet van chloor in het water, iets wat in Nederland en België wel aanwezig is. Het beste is daarom om je orchidee regenwater te geven. Zorg er bij het watergeven voor dat je de kluit goed nat maakt en laat hem daarna uitlekken om te voorkomen dat hij natte voeten houdt. Dat is iets waar orchideeën echt niet tegen kunnen. Voelt de pot weer licht aan; dan is het weer tijd om water te geven.

Bemesten:

Gebruik voor het bemesten speciale orchideeën meststoffen, of de helft van de dosering normale kamerplanten meststoffen. Ook hiervoor geldt dat je meer kwaad doet met te veel meststoffen dan met te weinig meststoffen. Je kunt het beste de vloeibare meststoffen toevoegen aan het water.

Orchideeën verpotten:

Een orchidee moet elke drie tot vier jaar verpot worden. Hiervoor kun je speciale orchideeëngrond, bestaand uit houtschors met turf kopen. Haal de plant uit de pot en verwijder eventueel slechte, zachte of verrotte wortels. Als je veel hebt moeten verwijderen, dan kun je de plant weer in dezelfde pot zetten met nieuwe orchideeëngrond. Als de wortels gezond blijken te zijn, is het tijd voor een grotere pot voor de orchidee.

Voeding en potten voor de orchidee zijn te koop bij de lokale bloemist.

De uitgebloeide orchidee

Als de orchidee is uitgebloeid, knip je de uitgebloeide tak weg. Dit geldt overigens voor alle orchideeën, behalve voor de phalaenopsis. Hierdoor zal de plant nieuwe scheuten aanmaken. Sommige orchideeënsoorten hebben ook een rustperiode nodig, waarvoor ze in een ruimte met een lagere temperatuur gezet moeten worden.

De orchidee terug in bloei brengen

Om de uitgebloeide orchidee weer in bloei te krijgen geeft je hem nadat hij nieuwe scheuten heeft aangemaakt een paar maanden wat minder water en laat je de temperatuur een paar graden dalen Hierdoor wordt de orchidee bang om dood te gaan, en zal hij nieuwe takken laten uitgroeien uit de nieuwe scheuten, om voor nageslacht te zorgen. Vanaf dat moment kun je de orchidee weer in de warmere kamer zetten en voldoende water geven. Als de takken zijn volgroeid, dan komen daar vanzelf bloemknoppen aan.

Stekken of zaaien

Orchideeënzaad is zo fijn als stof. Het is erg ingewikkeld om orchideeën uit zaad op te kweken en het kan jaren duren voordat je een bloeiende orchidee hebt. Je hebt er dus veel geduld voor nodig.

Je kunt ook vermeerderen door middel van keiki’s, een soort stekken. Dit doe je bij een van de slapende ogen uit de stengels van de plant, waaruit nog geen vertakking is gegroeid. Verwijder heel voorzichtig met een pincet of je duim het bovenste vel van het oog, en werk daarbij hygiënisch. Als het bovenste vel eraf is, blijft er een soort puntje over, waar de nieuwe orchidee, de keiki, ontstaat. Na ongeveer 7 tot 9 maanden, als de keiki eigen wortels van minimaal 6 cm hebben, kun je hem van de plant knippen en in een eigen pot zetten.

Een orchidee afknippen en als snijbloem neerzetten

Een orchidee in een vaasje staat echt prachtig op tafel, in de kast of op je vensterbank. Hiervoor kun je simpel een tak met bloemen afsnijden en in een vaas zetten, niet op de tocht en niet in de volle zon. Hier kun je met gemak drie tot vier weken van genieten. Zet een orchidee alleen nooit in de buurt van rijp fruit of groente. De gassen die ze produceren laten een orchidee snel verouderen.

Enkele bekende orchideeënsoorten

Er zijn over de hele wereld tientallen duizenden orchideeënsoorten, elk met hun eigen speciale manieren om te overleven in het klimaat waar ze oorspronkelijk vandaan komen. Hieronder worden enkele orchideeën beschreven die veel in de winkels en tuincentra verkocht worden.

• Phalaenopsis – In het Nederlands vaak maanorchidee of vlinderorchidee genoemd. Deze orchidee is heel populair door de mooie bloemen, de lange bloeitijd en de gemakkelijke verzorging. Hij heeft een opvallend lange bloeitijd, tot wel drie maanden, en bovendien als een van de weinige orchideeënsoorten meerdere bloemtakken per jaar.

• Oncidium – Wordt in Nederland tijgerorchidee genoemd, vanwege de tijgerprint op de bloem. Alle soorten van de oncidium hebben deze tijgerprint. Deze orchidee heeft veel kleinere bloemen aan een tak, wat een heel aantrekkelijk beeld geeft.

• Vanda – Dit is een heel bijzondere orchidee. Hij komt oorspronkelijk uit de Himalaya, India en Zuid-China en groeit daar niet in de grond, maar klemt zijn luchtwortels stevig vast in de boomschors. Het is heel decoratief om zo’n stukje boomschors met een prachtig bloeiende vanda tegen de muur te hangen, als een levend schilderijtje. Het kost veel tijd om de vanda op te kweken, waardoor dit een duurdere orchideeënsoort is, maar hij is het helemaal waard.

• Venusschoentje – Dit is een buitenorchidee en een aardorchidee. Het heeft opvallende en heel grote bloemen met een opgeblazen lip die doet denken aan een vrouwenschoen.

  Deze lip is een goed doordachte insectenval die met name gevleugelde insecten aantrekt met zijn mooie kleuren en geuren. Eenmaal verstrikt geraakt in de lip wordt de insect gemanipuleerd om zich zo te bewegen dat de bloem wordt bestoven. Deze plant doet het prima op een schaduwplekje in de tuin.